Het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM) heeft pladijs uitgeroepen tot vis van het jaar. Met deze bekendmaking wil het VLAM Vlaamse vissers ondersteunen en een jaar lang vis van dichtbij aanprijzen. Een fijn initiatief waar we met MSC graag aandacht aan geven. De bestanden van pladijs doen het goed, gelukkig. Of een vis op een duurzame manier gevangen wordt, hangt echter van meerdere factoren af. Lees hier waarom je toch best let op het blauwe keurmerk.
Pladijs algemeen
Door de oranjerode stippen is het wellicht de meest herkenbare platvis die onze vissers boven water halen. En het is ook de belangrijkste soort voor onze visserij op basis van volume. Lees meer over pladijs in de vis- en zeevruchtengids van het VLIZ.
Vangst en pladijsbestanden
Pladijs is wat volume betreft de belangrijkste soort voor de Vlaamse visserij. Onze Vlaamse vloot haalt het gros van zijn pladijs uit de Noordzee en het Engels kanaal. Vooral in de Noordzee gaat het goed met de bestanden van de Europese pladijs (Pleuronectes platessa).
De laatste jaren gaan de bestanden ook vooruit in de omliggende vangstgebieden, waaronder het Engels kanaal. Kijk daarvoor bijvoorbeeld naar deze infografieken die werden opgesteld door het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) en het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO).
Consumptie en export
De Belgische consumptie van verse pladijs is eerder bescheiden. Volgens cijfers van GfK (Society for Consumer Research) werd in 2017 zo’n 526 ton geconsumeerd in Vlaanderen, ongeveer een tiende van de jaarlijkse vangsten door onze Vlaamse vloot.
De lokale industrie verwerkt slechts een deel van de aangelande volumes pladijs. Het grote merendeel verdwijnt via de verwerkende sector richting Europese buitenlanden. Dat maakt van deze vis een interessant exportproduct.
Betere keuze dan voorgaande jaren
Bovenstaande feiten maken van pladijs als vis van het jaar een logische keuze. De voorbije jaren lagen de zaken anders, toen het VLAM achtereenvolgens koos voor poon, zeeduivel en wijting. Daar viel op het vlak van duurzaamheid wel wat op aan te merken:
- Voor rode poon (2017) bestaat er geen regulering wegens gebrek aan gegevens. Het is een bijvangstsoort waarvoor we niet voldoende data hebben om te zeggen hoe het er mee staat. Het ILVO pleitte in 2017 bij gebrek aan kennis dan ook voor een gematigd gebruik.
- Met de zeeduivelbestanden (2018) gaat het redelijk goed in bepaalde vangstgebieden. Op de website van het ILVO lazen we dat de biomassa stijgt. Goed nieuws dus. Alleen bleek er voor deze soort niet voldoende kennis en begrip over de invloed van de visserij. Door het ontbreken van traceerbaarheidsgegevens is het bovendien onmogelijk om te bepalen of de zeeduivel die je in de supermarkt of bij de vishandelaar vindt nu uit een gezond bestand komt of niet. In de MSC assessment van de Joint Demersal Fisheries op vangstgebieden in de Noordzee en Skagerrak faalde de soort en werd geen MSC certificaat toegekend.
- Wijting (2019) is als MSC soort geschorst vanwege de slechte bestandsniveaus. De vaststelling dat het niet zo goed ging met de soort, lazen we ook terug in de fiches van het ILVO.
Visserijmethode en duurzaamheid
Duurzame visserij staat nooit los van de visserijmethode. In een gezond visbestand zorgt een schadelijke methode voor een verlies aan structuur en functie van het ecosysteem.
Omdat pladijs op de bodem leeft, is bodemberoering en bijgevolg schade aan de zeebodem een van de belangrijkste uitdagingen voor de pladijsvisserij.
Daarnaast kan een gebrek aan selectiviteit van de gebruikte vangsttechniek er voor zorgen dat andere vissen en zeeleven in de netten terecht komen.
MSC-gecertificeerde pladijs
Vandaag is bijna 70% van de totale vangst van Europese pladijs MSC-gecertificeerd, met visserijen uit IJsland, Schotland, Denemarken en Nederland (inclusief een handvol Belgische vaartuigen die bij een NL producentenorganisatie zijn aangesloten). Deze visserijen hanteren verschillende visserijmethoden.
MSC gecertificeerde visserijen mogen overigens niet op hun lauweren rusten. Zij moeten aantonen dat ze inspanningen blijven leveren om verder te verduurzamen.
Voorbeelden van maatregelen die werden genomen door MSC gecertificeerde visserijen op pladijs:
Aanpassingen aan het vistuig om ongewenste bijvangst te vermijden.
- In plaats van de traditionele boomkor worden andere bodemsleepnetten (twinrig, bordenvisserij) gebruikt waarbij minder contact met de bodem plaatsvindt.
- De borden die de netten openhouden werden aangepast, zodat ze niet langer over de bodem trekken.
- De lijnen zijn lichter dan voorheen, zodat deze minder contact met de bodem maken. Doorgaans is twinrig eveneens selectiever, wat de bijvangst vermindert.
Andere voorbeelden van maatregelen die visserijen nemen om te verduurzamen:
- Vrijwillig sluiten van bepaalde gebieden vanwege de hoge natuurwaarde
- Actief bijhouden van het vangstprofiel om bijkomende kennis te verzamelen over andere soorten die in de netten belanden. Daarvoor wordt inmiddels in NL bijvoorbeeld een mobiele applicatie ontwikkeld om het voor de vissers eenvoudiger en werkbaarder te maken.
- Samenwerking met wetenschappelijke instituten: bijkomend onderzoek naar kwetsbare soorten zoals de sterrog.
Kies je voor de vis van het jaar? Let dan op het blauwe keurmerk
MSC certificatie zorgt ervoor dat visserijen met ambitieuze duurzaamheidsdoelen werken.
Daarnaast geeft het blauwe keurmerk zekerheid over de duurzame oorsprong van je aankoop. Tot één derde van de vis die op je bord beland wordt in de verwerkingsketen vermengd met niet-duurzame vis.
MSC heeft daarom naast voorschriften voor visserijen ook traceerbaarheidsvoorschriften voor de verwerkings- en toeleveringsketen.
Zo weet je dat de pladijs die jou beloofd is afkomstig is van een MSC-gecertificeerde visserij.
