Kreeft

Wetenschappelijke naam: Homarus americanus (Amerikaanse kreeft)
Wetenschappelijke naam: Homarus gammarus (Europese kreeft)
Afmetingen: 30 tot 65 cm
Gewicht: 2 tot 4 kg

Algemene informatie over kreeft

De kreeft behoort als groot schaaldier tot de orde van de tienpotigen (decapoda), waartoe ook langoesten en langoustines behoren. Die krijgen informeel, of uit onwetendheid, ook vaak de aanduiding als kreeft, maar ze zijn veel kleiner en verschillen ook aanzienlijk van de kreeft qua uiterlijk. Ze missen bijvoorbeeld de karakteristieke schaar.

Er zijn twee verschillende soorten kreeft: de Amerikaanse (homarus americanus) en de Europese kreeft (homarus gammarus).

Uiterlijk van kreeft

Kenmerkend voor de kreeft is het slanke, langgerekte lichaam en een robuust buitenskelet dat de nodige bescherming biedt. Zeekreeften hebben vijf paar poten, waarvan de eerste drie zijn voorzien van een schaar. Het eerste paar vormen de grootste scharen. De ene (klikschaar) is krachtiger dan de andere (grijperschaar). De scharen van de andere poten zijn alleen van dichtbij te zien. Op de kop zitten twee paar antennes, waarin het tastgevoel en het reukvermogen zit, en twee beweegbare steelogen.

Zeekreeften worden gemiddeld 30 tot 65 cm lang en wegen tussen de 2 en 4 kg. Soms vangen vissers exemplaren die aanzienlijk groter en zwaarder zijn. Dat komt doordat de groei op oudere leeftijd niet stopt, alleen maar vertraagt.

Hun kleur is afhankelijk van de habitat en het dieet. Over het algemeen zijn kreeften vrij donker van kleur. De Amerikaanse kreeft heeft groen-zwarte tinten, de Europese kreeft is meer blauw-zwart tot donkerpaars.

Levenswijze van kreeft

Zeekreeften leven in de buurt van de kust op een diepte tussen 4 en 50 meter. De Amerikaanse kreeft leeft bij de noordelijke Atlantische kust voor de VS en Canada, de Europese bij de Atlantische kusten van Europa en Noord-Afrika, in de Noordzee, in de Middellandse Zee en in het westelijke deel van de Zwarte Zee.

Kreeften zijn nachtelijke eenlingen die zich overdag in spleten of grotten in de zeebodem verstoppen. Ze blijven meestal op dezelfde plek. Alleen door temperatuurveranderingen migreren ze, omdat hun temperatuurtolerantie laag is. Als de temperatuur van het zeewater onder de 5 graden daalt of gedurende langere tijd tot boven de 20 graden stijgt, overlijden ze.

Door het harde pantser vervellen kreeften in iedere groeifase. Daarna groeit het lichaam in een paar uur tijd en vormt de schaal zich opnieuw. Voor dit proces trekken ze zich terug in hun grotten, omdat ze zich na de rui niet kunnen bewegen en overgeleverd zijn aan roofdieren zoals kabeljauw, schelvis of bot. Ze voeden zich voornamelijk met kleine ongewervelde dieren, krabben, mosselen of aas. Ook kannibalisme van kleinere soortgenoten komt wel eens voor.

De voortplanting van de kreeften vindt plaats in twee fasen. In de herfst paren ze, waarna het vrouwtje het zaadpakket van het mannetje opslaat en het voor een latere tijd (in het daaropvolgende voorjaar tot de zomer) gebruikt voor de uitwendige bevruchting van de eieren.

Waar wordt kreeft gevangen?

Wereldkaart van de Food and Agriculture Organization van het vangstgebied van kreeften.

Visserij & duurzaamheid van kreeft

Vissers vangen kreeften met vallen, de zogenaamde kreeftenmanden. Dit zijn grote draadcontainers met een opening in het bovenste gedeelte. Deze opening leidt trechtervormig naar binnen, zodat de kreeften er niet meer terug uit kunnen. In de industriële kreeftenvisserij rijgen ze verschillende van deze vallen aan elkaar op lange lijnen en verbinden ze met een dobber. Om de kreeften te lokken, bevatten de vallen stukjes vis als aas.

Omdat kreeften wereldwijd een gewilde delicatesse zijn, is de vraag overeenkomstig hoog. Met name de Europese en sommige Noord-Amerikaanse bestanden zijn ernstig bedreigd door overbevissing. Om deze reden is eind 2017 in het Verenigd Koninkrijk een moratorium ingesteld op de vangst van ei-dragende vrouwtjes en langoesten.

Zeekreeften spelen een belangrijke rol in het mariene ecosysteem. Daarom is het belangrijk om alleen kreeften te kopen van duurzame visserijen die zich houden aan de minimale grootte-eisen. MSC-gecertificeerde kreeftenvisserijen doen er alles aan om de bestanden op een duurzaam niveau te houden, door bijvangsten tot een absoluut minimum te beperken en door hun vangstgegevens ter evaluatie beschikbaar te stellen aan wetenschappers.

Is kreeft gezond?

Schaal- en schelpdieren zijn net als vis over het algemeen rijk aan de vitamine B12 en de mineralen jodium, fosfor en seleen. Kreeft is een bron van vitamine B1. Het stevige en smakelijke kreeftenvlees is erg populair. Het kan op veel verschillende manieren worden bereid. Of het nu gekookt, gegrild of gebakken op uw bord terechtkomt, is geheel aan u.

Hoe kun je kreeft eten?

Voor de voorbereiding geldt: minder is meer. De licht nootachtige smaak komt tot zijn recht met slechts enkele ingrediënten zoals knoflook, boter of een lichte witte wijnsaus. Een lichte bladsalade of gekookte aardappelen zijn voldoende als bijgerecht. Het kreeftenvlees is ook uitstekend geschikt voor in de soep.

Een bijzondere uitdaging is het openbreken van de kreeft. Veel mensen die van experimenteren houden, zijn al geconfronteerd met de vraag hoe ze de kreeft moeten eten in een restaurant. De beste manier om bij het heerlijke vlees te komen is met een kreeftenvork en kreeftang, om zo de schaar door te breken. Draai eerst de scharen met de tang en trek de poten van het lijf van de kreeft en verwijder vervolgens het vlees met het bestek. De beste manier om het vlees uit de staart te krijgen, is om het vlees van binnen uit te duwen en vervolgens in één keer te draaien.