In het KRO-NCRV televisieprogramma Pointer wordt aandacht gevraagd voor het begrip duurzaamheid in de visserij en met name onderzocht waarom de CO2-uitstoot geen criterium is waarop duurzame visserijen door de overheid en in de MSC-visserijstandaard worden beoordeeld. In de uitzending wordt het voorbeeld behandeld van de certificering van een visserij die vist met boomkor op de Noordzee.
Het eerste punt van kritiek is de CO2-uitstoot van deze visserij. Natuurorganisaties, visserijorganisaties en de overheid willen allemaal de uitstoot van de visserij omlaag brengen. Dat streven past in het verder verduurzamen van visserijen, maar valt nu nog buiten de reikwijdte van de MSC-standaard. In de uitzending gaf Margreet van Vilsteren van Good Fish terecht aan dat de focus op het tegengaan van overbevissing is geweest. MSC is 25 jaar geleden door WNF en Unilever opgericht naar aanleiding van de enorme terugval van het kabeljauwbestand in Grand Banks, Canada, waar in een korte periode 35.000 vissers hun baan verloren vanwege overbevissing.
De MSC-standaard is vervolgens de internationale standaard geworden voor het tegengaan van overbevissing. Hoewel de standaard periodiek wordt uitgebreid, is dat een wereldwijd en democratisch, maar ook langzaam proces. Inmiddels worden er bijvoorbeeld ook basale eisen op arbeidsomstandigheden vereist. De CO2-voetafdruk van visserijen is onmiskenbaar een belangrijk thema, echter ontbreekt er op dit moment nog een wereldwijd geaccepteerde en toetsbare methode om die te meten voor wilde visvangst.
Op de uitbreiding van de standaard kunnen natuurorganisaties invloed uitoefenen. Dat proces vindt elke 4 à 5 jaar plaats en is volgens internationale afspraken ook volledig transparant en openbaar. Meer informatie hierover is te lezen op Our Governance | Marine Stewardship Council (msc.org) Op dit moment zijn we zo'n periodieke herziening aan het afronden. Hier hebben ook Nederlandse wetenschappers en natuurorganisaties aan bijgedragen
Het tweede punt dat in het programma aan bod komt, is de impact die visserij met de boomkor heeft op de zeebodem. Er zijn verschillende typen boomkorvisserij, met verschillen in de mate van bodemberoering. In de beoordeling wordt precies gekeken naar het type schepen, het aantal schepen, de exacte locaties en het moment van vissen. Dat heeft bijvoorbeeld geleid tot afspraken over het in kaart brengen en vermijden van visgronden met oesterbanken of riffen van kokerwormen. Na weging van alle beschikbare kennis, en rekening houdend met de veerkracht van het ecosysteem ter plekke, is de impact van deze visserij door de auditors als relatief beperkt beoordeeld. Het is overigens niet zo dat boomkorvisserij standaard in het MSC-programma is opgenomen, meerdere boomkorvisserijen zijn niet door het certificatieproces gekomen of later geschorst.
Het proces van beoordeling, door onafhankelijke experts, is intensief en tijdrovend. Het is belangrijk om daarvoor alle beschikbare kennis te mobiliseren, van verschillende betrokkenen, ook van wetenschappers en natuurorganisaties. Zij kunnen ook input leveren bij de eerste toetsing van een visserij door een auditor. Vervolgens kunnen ze met kritiek reageren op een concept toetsingsrapport, en eventueel staat er daarna ook nog een bezwaarprocedure open. Een volledig transparant proces waaraan iedereen kan deelnemen. Alle toetsingsrapporten zijn openbaar en gepubliceerd. Dit proces kost voor alle betrokkenen tijd, maar het is wel de beste garantie dat beschikbare kennis op een objectieve manier wordt meegewogen. Daarmee is MSC het meest robuuste systeem ter wereld om visserijen te beoordelen.
Het derde onderwerp in het programma was bijvangst. Getoond werd hoe met innovaties in het ontwerp van het visnet, bijvangst kan worden beperkt. Juist vanwege overmatige bijvangst van Noordzee kabeljauw is een deel van de boomkorvisserijen sinds november 2021 geschorst. De onafhankelijke beoordelaar heeft in die gevallen besloten dat niet langer aan de strenge eisen van de MSC-visserijstandaard voldoen.
In oktober 2022 wordt de aangescherpte MSC-visserijstandaard gepubliceerd. Daarin zullen op tal van onderwerpen strengere eisen worden gesteld, bijvoorbeeld op het gebied van de invloed op beschermde soorten. Wat de impact van die nieuwe regels precies gaat zijn op deze visserij met de boomkor, weten we pas na de zomer.