[Warszawa, 8 września 2014] Dziesięć lat po uzyskaniu certyfikatu MSC przez organizacje rybackie w Południowej Afryce, stan jednego z najstarszych tamtejszych łowisk stał się najlepszym przykładem pozytywnych skutków certyfikacji MSC na środowisko naturalne, świadczącym, że zrównoważone rybołówstwo przynosi wieloletnie korzyści ekonomiczne.

Najnowsze niezależne przeprowadzone badania pokazują długofalowe korzyści ekonomiczne i środowiskowe, które są wynikiem certyfikacji MSC łowiska morszczuka w Południowej Afryce. Według szacunków zabezpieczenie stanu zasobów łowiska zapobiegło utracie do 12 tys. miejsc pracy w przemyśle rybnym, podczas gdy zapotrzebowanie na ryby pochodzące ze zrównoważonych połowów spowodowało ekspansję na rynek eksportowy o wartości aż 187 mln USD.

W tym samym czasie, zmiany praktyk rybackich doprowadziły do znaczących usprawnień w zakresie wpływu rybołówstwa na środowisko. Dzięki nim aż o 90 % spadła śmiertelność ptaków morskich. Możliwa również stała się ochrona naturalnych ostoi morszczuka, a współpraca między stronami rządzącymi, naukowcami oraz przemysłem rybnym uległa znaczącej poprawie.

Ochrona gospodarki rybackiej i otwarcie na nowe rynki

W południowoafrykańskich organizacjach rybackich prowadzących połowy na łowiskach morszczuka pracuje ponad 8 tys. osób. Organizacje te są odpowiedzialne za eksport ryb o wartości 187 milionów USD rocznie. Dwa niezależne badania ekonomiczne prowadzone przez grupy konsultantów rybołówstwa OLRAC oraz Bureau of Economic Research (BER) wskazują, że certyfikacja umożliwiła wprowadzenie surowca na rynek brytyjski, niemiecki, szwajcarski, szwedzki oraz australijski. To na tych rynkach świadomość nabywców ryb i owoców morza dotycząca zrównoważonych źródeł produktów jest niezwykle wysoka i wiąże się z wysokimi oczekiwaniami wobec obecności tych produktów na półkach sklepowych.

Wyniki badań pokazały również, że prowadzenie połowów morszczuka bez certyfikacji, spowodowałoby spadek wartości bieżącej netto (Net Present Value) aż o 35 % w ciągu 5 lat. Straty w PKB z tego tytułu sięgałyby 28 – 47 %, a liczba miejsc pracy w sektorze rybołówstwa i branżach wspierających spadłaby potencjalnie o 12 000 miejsc.

Sekretarz SADSTIA (South African Deep-Sea Trawling Industry Association, Roy Bross, komentuje: Przemysł rybny z pewnością zdaje sobie sprawę z korzyści, jakie przynosi certyfikacja MSC. Jesteśmy bardzo dumni z usprawnień, dzięki którym poczyniliśmy wiele pozytywnych zmian w środowisku naturalnym. Skutki naszej pracy zostały wyróżnione certyfikatem MSC, co pozwala na przekazanie dobrych praktyk dalej – innym organizacjom rybackim i dalej – podmiotom w łańcuchu dostaw.

Zmniejszenie śmiertelności ptaków morskich

Wymogi certyfikacji MSC spowodowały również zmiany w zakresie wpływu rybołówstwa morszczuka na środowisko naturalne. Wśród usprawnień, które zostały wprowadzone znalazły się specjalne liny do odstraszania ptaków. Ostatnie, trwające siedem lat, badania przeprowadzone przez BirdLife South Africa pokazały, że w wyniku ich wprowadzenia spadek śmiertelności ptaków morskich wyniósł aż 90%, z czago o 99% spadł przyłów albatrosów.

Te spektakularne zmiany nie byłyby możliwe gdyby nie certyfikacja rybołówstwa MSC, którą łowisko morszczuka otrzymało po raz pierwszy w 2004 roku. Dzięki uważnym obserwacjom poczynionym w trakcie procesu certyfikacji odkryto niepokojące fakty – każdego roku w wyniku przyłowów ginęło ponad 10 000 ptaków morskich, (z czego aż 70 % stanowiły albatrosy). W wyniku rekomendacji BirdLife South Africa rozpoczęto stosowanie lin odstraszających ptaki, a w porozumieniu z przemysłem rybnym i przedstawicielami administracji państwowej rozpoczęto stały monitoring ich skuteczności.

Bronwyn Maree, dowodząca Albatross Task Force z BirdLife RPA, tegoroczna laureatka  nagrody Future for Nature (FFN), stwierdziła: BirdLife RPA bardzo blisko współpracuje z certyfikowanymi organizacjami rybackimi, aby pokazać, że zmniejszenie przypadkowego przyłowu ptaków morskich jest dobra zarówno ze względu na wpływ na ekosystem,  jak i z punktu widzenia przedstawicieli biznesu. Certyfikacja MSC z pewnością znacząco wpłynęła na sukces, jaki możemy obecnie zaobserwować.

Ochrona ekosystemów

Kolejnym usprawnieniem, którą umożliwiła certyfikacja MSC są trwające badania nad wpływem rybołówstwa na siedliska i gatunki żerujące przy dnie.

Jako jedno z usprawnień koniecznych do otrzymania certyfikacji MSC rozpoczęto badania, w których użyto wszystkich dostępnych danych do zobrazowania skutków trałowania, włączając dane z terenów wcześniej intensywnie eksploatowanych przez połowy trałowe. Zdobyte w ten sposób informacje posłużyły do stworzenia „ring fence”- podstawowych zasad trałowania chroniących przed zniszczeniami terenów eksploatowanych oraz zapobiegających utracie naturalnych siedlisk morszczuka.

Pionierskie badania w tym zakresie prowadzone są również na Oceanie Atlantyckim, 100 mil morskich na zachodnim wybrzeżu Afryki Południowej. Tamtejsze organizacje rybackie zgodziły się zaprzestać połowów na niektórych obszarach przez okres co najmniej 4 lat. Dzięki temu możliwy jest monitoring przywracania równowagi ekosystemu na obszarach zamkniętych.

Powyższe badania, nazwane Benthic Trawl Experiment [2],  są wspólną inicjatywą sektora rybołówstwa, Ministerstwa Rolnictwa, Leśnictwa i Rybołówstwo (DAFF), Uniwersytetu w Cape Town oraz organizacji South African Environmental Observation Network (SAEON) i South African National Biodiversity Institut (SANBI).

Lara Atkinson (SAEON), menadżer projektu mówi: Certyfikacja MSC pozwoliła obudzić prawdziwego ducha współpracy między organizacjami, bez których badania Benthic Trawl Experiment nie byłyby możliwe. Jesteśmy bardzo zadowoleni ze stałej możliwości monitorowania zmian w obszarach, w których trałowanie zostało wstrzymane.

Stały postęp i pozytywne zmiany

Dzięki certyfikacji MSC możliwe są również zmiany proceduralne i organizacyjne. Proces certyfikacji MSC pozwolił zacieśnić współpracę między naukowcami, organizacjami pozarządowymi (NGO) i przemysłem rybnym we wspólnym dążeniu do odpowiedzialnego i zrównoważonego zarządzania rybołówstwa. Ostatnie badania przeprowadzone przez czołowych naukowców zajmujących się tematyką morską, opublikowane w The Jurnal of Fish Biology [ 3] pokazują, że warunki certyfikacji MSC wpłynęły również na wzrost liczby badań naukowych obejmujących obszar certyfikowanych łowisk. Dzięki temu możliwa jest rzetelna diagnoza problemów i sprostanie wyzwaniom, przed którymi stoją organizacje rybackie. Zagadnienia, które między innymi obejmują badania to wpływ połowów trałowych na siedliska denne, przyłów ptaków morskich i aspekty oceny zasobów.

Martin Purves, Menadżer MSC w RPA, powiedział: Wizją MSC są tętniące życiem morza i oceany oraz zdrowe ekosystemy morskie zapewniające produkty rybne i owoce morza dla obecnych oraz przyszłych pokoleń. Przykład certyfikowanych łowisk morszczuka w Południowej Afryce jasno pokazuje, co w praktyce oznacza teoria zmian MSC. Dzięki tamtejszej współpracy między sektorem rybołówstwa, naukowcami, agencjami rządowymi i organizacjami pozarządowymi przyniosła ogromne korzyści dla środowiska naturalnego w stosunkowo krótkim okresie czasu.

Import morszczuka do Polski w 2013r 7,5 tys. ton o wartości 17,6 mln EUR (Rynek ryb , no 21 , 2014)