Czym jest przyłów i jak nim zarządzać?

Czym jest przyłów?

W polskim języku używamy terminu „przyłów” (ang. bycatch). Po angielsku możemy spotkać się z również ze sformułowaniem „unwanted catch”, czyli „niechciany połów”.

Przyłów dotyczy zbyt małych ryb lub nadwyżek ryb, na które rybołówstwo nie ma przyznanych kwot połowowych, a także innych gatunków zwierząt, niebędących celem połowu, w tym gatunków zagrożonych i chronionych.

Dlaczego przyłów stanowi problem?

Jeśli ryby lub inne gatunki zwierząt morskich regularnie trafiają do sieci, a rybołówstwo nie ma odpowiedniego planu zarządzania, może to doprowadzić do pogorszenia kondycji stada, a w konsekwencji do przełowienia.

Takie niewłaściwe zarządzanie może również zakłócić łańcuch pokarmowy, nieumyślnie zabierając ryby, które stanowią pożywienie dla innych gatunków. Niekontrolowany przyłów może zmniejszyć populację danego gatunku ryb do punktu, w którym trudno będzie ją odbudować.

Tam, gdzie przyłów nie jest odpowiednio zarządzany lub ograniczany, może prowadzić to do niszczenia siedlisk i życia morskiego, w tym na przykład żółwi czy ssaków morskich. Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (UN FAO) szacuje, że rocznie 9,1 miliona ton (10% rocznych połowów) jest wyrzucanych z powrotem do wody, a co najmniej 20 milionów osobników gatunków zagrożonych i chronionych wchodzi w interakcje z rybołówstwem.

Tego rodzaju wpływ rybołówstwa może oznaczać, że populacje zagrożonych gatunków nie będą w stanie powrócić do zdrowej liczebności. Przykładem może być sytuacja morświna kalifornijskiego w Meksyku (znanego także pod nazwą vaquita), który bardzo często zaplątuje się w sieci skrzelowe, a gatunek ten stoi w obliczu nieuchronnego wyginięcia.

Przyłów to globalne wyzwanie, które wymaga działań ze strony branży rybackiej, a także naukowców i organizacji pozarządowych, współpracujących na rzecz poprawy zarządzania rybołówstwem. Odpowiedzialne, dobrze zarządzane rybołówstwo musi aktywnie ograniczać przyłów.

Czy jeśli występuje przyłów to połowy mogą być zrównoważone?

Jeśli przyłów jest odpowiednio kontrolowany, a jego wielkość nie zagraża kondycji żadnych gatunków morskich, działalność połowową można uznać za zrównoważoną.

Większość zrównoważonych połowów obejmuje pewien poziom przyłowu, który jest zminimalizowany, tak aby zapobiec długoterminowemu wpływowi na ekosystem.

Program MSC pomaga rybołówstwom w zarządzaniu przyłowem, zapewniając punkt odniesienia, oparty na najnowszej wiedzy naukowej i najlepszych światowych praktykach w zarządzaniu rybołówstwem. Rybacy wykorzystują Standard Zrównoważonego Rybołówstwa MSC jako ramy do wprowadzania odpowiednich usprawnień, które pozwolą wykazać, że interakcje z gatunkami niebędącymi celem połowu są zminimalizowane.

Wszystkie rybołówstwa posiadające certyfikat MSC muszą aktywnie ograniczać przypadki śmiertelne występujące podczas przyłowu. Tam, gdzie występują gatunki zagrożone lub chronione, rybołówstwo musi zapewnić, że działalność nie utrudnia odbudowy ich populacji.

Jaki jest akceptowalny poziom przyłowu?

Dopuszczalny poziom przyłowu różni się w zależności od gatunku i miejsca połowu. Nawet jeśli poziom przyłowu jest niski, może się zdarzyć, że gatunek jest zagrożony, więc zostanie on uznany za zbyt wysoki.

Z kolei inne gatunki, które nie są obecnie narażone na wyginięcie, mogą być bardziej odporne na presję połowową. Ostatecznie połowy uznaje się za zrównoważone, gdy mogą być kontynuowane z roku na rok, bez długoterminowego wpływu na populację lub ekosystemy morskie.

Jak można ograniczyć przyłów?

Przyłów można ograniczyć poprzez certyfikację według Standardu Zrównoważonego Rybołówstwa MSC. Działalność połowowa często ulega poprawie w trakcie i po uzyskaniu certyfikatu.

Rybołówstwo może ograniczyć swój wpływ poprzez udział w badaniach, wdrażanie modyfikacji metod połowowych lub środków mających na celu odbudowę populacji. Przykłady certyfikowanych rybołówstw pokazują, że rybołówstwo znacznie się poprawia, gdy pozostaje w programie MSC, tym samym zmniejszając swój wpływ na ekosystem.

MSC nie narzuca, jakie narzędzia lub metody są stosowane przez certyfikowane rybołówstwo w celu zminimalizowania przyłowu. W sektorze istnieje wiele innowacji, które MSC wspiera poprzez granty na badania w ramach funduszu Ocean Stewardship Fund.

Dokładne dane są niezbędne do zrozumienia, czy strategie zarządzania są skuteczne w minimalizowaniu skutków działalności połowowej. Przykładem usprawnienia w tym kierunku jest np. wdrożenie aplikacji mobilnej przez certyfikowane rybołówstwa na Morzu Północnym, która usprawnia raportowanie interakcji z zagrożonymi i chronionymi gatunkami.

Z kolei w Republice Południowej Afryki certyfikowane rybołówstwo morszczuka opracowało specjalne liny mające odstraszać ptaki morskie. Są to długie liny z kolorowymi serpentynami, które zwisają z tyłu łodzi. Rybołówstwo odniosło wielki sukces, zmniejszając przyłów ptaków morskich o 95%.

Jeśli rybołówstwo nie przeszło procesu certyfikacji lub przestało spełniać wymogi Standardu Zrównoważonego Rybołówstwa MSC (certyfikowane rybołówstwa poddawane są corocznym audytom kontrolnym), jego certyfikat zostaje zawieszony, a ryby i owoce morza pochodzące z tego źródła nie mogą być oznaczane i sprzedawane z niebieskim znakiem MSC.

Ulepszenia naszego Standardu Zrównoważonego Rybołówstwa

W październiku 2022 r. opublikowana została nowa wersja Standardu Zrównoważonego Rybołówstwa MSC, będąca wynikiem kompleksowej rewizji wymogów standardu.

Nowa wersja zawiera zmienione wymagania, które mają pomóc w ograniczeniu wpływu na gatunki zagrożone i chronione oraz gatunki, które nie mogą być celem połowów certyfikowanych przez MSC (ssaki morskie, ptaki, gady i płazy). Nowe wymagania zwiększają pewność, że certyfikat MSC mogą uzyskać tylko rybołówstwo, które udowodniły, że ich działalność nie wpływa negatywnie na populacje, ich zdolność do odbudowy oraz kondycję całego ekosystemu morskiego.

Nasz nowy Standard będzie także zapewniał, że wpływ tak zwanych "sieci-widm" będzie jawnie brany pod uwagę podczas każdej oceny rybołówstwa, a rybacy będą zobowiązani do wprowadzenia skutecznych środków mających na celu zminimalizowanie możliwości utraty sprzętu i łagodzenie skutków, jeśli dojdzie do tej straty. Te wymagania obejmują teraz także urządzenia powodujące koncentrację ryb (FAD-y): wszelkie utracone FAD-y muszą być uwzględnione, a rybołówstwa muszą wykazać, w jaki sposób zarządzają stratami tego sprzętu.