Autorzy: Beth Polidoro i Mike Melnychuk
Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa opublikowała swój flagowy raport SOFIA na temat żywności pochodzenia morskiego. Publikowany co dwa lata raport pod nazwą "Stan Światowych Rybołówstw i Akwakultury 2024" (ang. The State of World Fisheries and Aquaculture 2024 (SOFIA)) dostarcza najnowszych danych na temat sektora rybołówstwa oraz kluczowych trendów związanych z przełowieniem, światową produkcją oraz spożyciem ryb i owoców morza.
Oto sześć głównych wniosków z raportu z 2024 roku:
1. Jest jeszcze wiele do zrobienia
Pomimo iż większość monitorowanych stad ryb na świecie i ponad trzy czwarte światowych połowów pochodzi ze stad poławianych w limitach klasyfikowanych jako zrównoważone, liczba przełowionych stad nieznacznie wzrosła w przeciągu ostatnich dwóch lat – z 35,4% do 37,7%, tym samym kontynuując trend obserwowany już od kilkudziesięciu dekad. Wiemy, jak możemy to odwrócić. Narzędzia zarządzania rybołówstwem są skuteczne, jeśli są stosowane. Dlatego tak ważne jest wdrożenie skuteczniejszych systemów zarządzania rybołówstwami na całym świecie, co może przyczynić się do odwrócenia tego trendu.
2. Większe stada są częściej poławiane w granicach biologicznie zrównoważonych
W odniesieniu do wielkości poziomu produkcji, wyładunki pochodzące ze stad uznanych za poławiane w sposób biologicznie zrównoważony stanowiły szacunkowo 76,9% całkowitych światowych wyładunków w 2021 roku. To o 5,6% mniej w porównaniu z danymi za 2019 rok. Dane za rok 2019 oznaczały jednak wzrost o 3,8% w porównaniu z rokiem 2017.
Oczekuje się, że tego typu szacunki będą zmieniać się w czasie, a tendencja obserwowana w ciągu ostatnich czterech lat sugeruje mniejszy spadek. Porównując wynik 76,9% (ważonych) i 62,3% (nieważonych) stad poławianych w granicach biologicznie zrównoważonych, można zaobserwować, że w uśrednieniu większe stada (to znaczy te, z których pochodzą większe połowy) są częściej poławiane w granicach biologicznie zrównoważonych niż mniejsze stada.
3. Obserwuje się postęp w zarządzaniu stadami tuńczyka, ale wciąż czekają kolejne wyzwania
W zarządzaniu stadami tuńczyka można zaobserwować postęp, biorąc pod uwagę coraz częstsze stosowanie się do strategii połowów i ocen strategii zarządzania przez Regionalne Organizacje ds. Zarządzania Rybołówstwem (ang. Regional Fisheries Management Organisations (RFMOs)) w celu zapewnienia doradztwa w zakresie zrównoważonych połowów. W rezultacie większość wyładunków tuńczyka pochodzi ze stad, które nie są przełowione. Na całym świecie 87% monitorowanych stad tuńczyka jest poławianych w sposób zrównoważony, a 13% uważa się za przełowione. Jednakże wiele flot poławiających tuńczyka w dalszym ciągu ma nadmierną zdolność połowową. Konieczne jest podjęcie skoordynowanych wysiłków, aby ograniczyć presję połowową i zapobiec przełowieniu stad.
4. Globalne porozumienia dotyczące różnorodności biologicznej wzmocnią zarządzanie rybołówstwem na pełnym morzu
W 2023 roku państwa członkowskie Organizacji Narodów Zjednoczonych przyjęły wiążące ramy prawne dotyczące ochrony i zrównoważonego użytkowania morskiej różnorodności biologicznej na obszarach znajdujących się poza jurysdykcją krajową. Porozumienie obejmuje prawie dwie trzecie całkowitej powierzchni oceanów i uwzględnia zagrożenie przełowieniem w wodach międzynarodowych. W ramach działań wdrożeniowych promowana będzie koordynacja między państwami członkowskimi a regionalnymi organami do spraw rybołówstwa tuńczyka i innych stad ryb na otwartym morzu.
5. Długoterminowe trendy pozostały w dużej mierze niezmienione przez pandemię Covid
Chociaż pandemia Covid-19 nie wydawała się mieć znaczącego wpływu na wyładunki ryb na świecie ani na zrównoważony stan stad ryb, miała ona znaczny wpływ na pracowników i pracodawców w branży rybnej, ponieważ handel i operacje łańcucha dostaw zostały w 2020 roku w znacznym stopniu zakłócone. Handel jednak szybko się odbudował i do 2022 roku był o 19% większy niż przed pandemią. Pod względem wartości sprzedaży, światowy handel produktami pochodzenia morskiego (akwakultura oraz połów dzikich ryb i owoców morza) osiągnął w 2022 roku rekordową wysokość 192 miliardów dolarów.
6. Konsumpcja żywności pochodzenia morskiego stale rośnie
Od lat 60-tych XX wieku globalne spożycie żywności zwierzęcej pochodzenia morskiego przekroczyło nie tylko spożycie pokarmu ze zwierząt lądowych, ale także wzrost światowej populacji. Światowe spożycie żywności pochodzenia morskiego na mieszkańca w 2021 roku utrzymało nieznaczny wzrost w porównaniu z dwoma poprzednimi latami i wyniosło 20,6 kg. Te dane pokazują ciągłą kluczową rolę MSC i innych globalnych inicjatyw mających na celu wspieranie zrównoważonych praktyk połowowych.
Raport SOFIA pokazuje, że programy certyfikacji mają do odegrania kluczową rolę we wspieraniu „Mapy drogowej niebieskiej transformacji” (ang. “Blue Transformation Roadmap”) zaproponowanej przez Organizację Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO). Mapa nakreśla globalną wizję FAO na rok 2030 dotyczącą systemów żywności pochodzenia morskiego. Wizja ta opiera się na trzech celach: rozwoju zrównoważonej akwakultury; zapewnieniu skutecznego zarządzania wszystkimi łowiskami oraz poprawie identyfikowalności, wydajności i zrównoważenia społeczno-środowiskowego morskich łańcuchów wartości. Programy MSC, w tym Standard Rybołówstwa MSC, Standard Łańcucha Dostaw MSC-ASC oraz wspólny Standard MSC-ASC dotyczący wodorostów, odgrywają kluczową rolę we wdrożeniu Mapy Drogowej Niebieskiej Transformacji.
Przeczytaj również:
Nowy raport FAO SOFIA: Czy zrównoważone połowy pozwolą wyżywić rosnącą populację?
Raport FAO „The State of World Fisheries and Aquaculture 2024”
Niebieska transformacja
