Międzynarodowa Rada do Badań Morza (ICES) 28 maja br. ogłosiła najnowsze wyniki badań stanu zasobów podstawowych gatunków ryb eksploatowanych na Bałtyku oraz przedstawiła zalecenia odnośnie wielkości kwot połowowych w 2022 r. (ICES, 2021)[1]. Śledzie z centralnej części Morza Bałtyckiego (ang. Central Baltic Herring, CBH) zostały zweryfikowane jako odławiane zbyt intensywnie i ze „zwiększonym ryzykiem utraty pełnej zdolności do odnawiania”[2]. Stado to jest poławiane głównie przez statki szwedzkie, polskie, fińskie, rosyjskie i estońskie.

W odpowiedzi na zły stan  zawieszone zostają certyfikaty MSC dla wszystkich rybołówstw poławiających śledzie ze stada centralnego Bałtyku.

Rybołówstwa zostają zawieszone z dniem 15 września 2021 r., co wpłynie częściowo na poniższe certyfikaty w Programie MSC:

• Denmark, Estonia, Germany, Sweden Baltic herring and sprat
• Finland Baltic herring & sprat
• NZRO Gulf of Riga herring and sprat trawl fishery

– Zmiany zachodzące w ekosystemie Morza Bałtyckiego powodują wiele problemów dla długoterminowego zrównoważonego zarządzania zasobami ryb w regionie. Jednocześnie decyzja o zawieszeniu pokazuje, że Program MSC działa – podkreśla Linnéa Engström, dyrektor Programu MSC dla regionu Morza Bałtyckiego i Skandynawii.

Jedynie rybołówstwa, które w sposób zrównoważony podchodzą do stanu zasobów, wpływu na ekosystem, jak i kwestii zarządzania, mogą uzyskać i utrzymać swój certyfikat. Zawieszenie części certyfikatów odpowiedzialnych za połowy śledzi ze stada centralnego jest zatem naturalną konsekwencją działania i wiarygodności programu MSC.

Zalecane przez ICES na 2022 r. kwoty połowowe są aż o 36% niższe od tych z  roku 2021. Wynika to z dalszego spadku biomasy śledzi, spowodowanego słabym uzupełnianiem stada w ostatnich latach. Pokolenie 2014 roku jest już mocno wyeksploatowane, a następne cztery pokolenia miały liczebność wyraźnie poniżej średniej. W ubiegłym roku oceniano jako dość liczebne pokolenie 2019 roku, jednakże  w kolejnych badaniach liczba ta okazała się znacznie niższa.   

Śledź i szprot uważane są za ważne ekologicznie gatunki z niskiego poziomu troficznego. Dla śledzi z stada centralnego Bałtyku (CBH) wykazano, że odgrywa on istotną rolę w ekosystemie i został sklasyfikowany jako kluczowy gatunek  we wszystkich przeprowadzonych ocenach zgodności ze Standardem MSC. Przy aktualnym stanie zasobów niezależni eksperci z jednostek certyfikujących wspólnie ocenili, że rybołówstwo nie może być dalej określane jako zrównoważone.

Decyzja o zawieszeniu certyfikatów MSC została podjęta w następstwie rozmów przeprowadzanych pomiędzy niezależnymi jednostkami certyfikującymi (CABs) oceniającymi zaangażowane w program MSC rybołówstwa. W konsekwencji  śledzie pochodzące z tych rybołówstw, złowione 15 września 2021 r. lub później, nie mogą być sprzedawane jako „certyfikowany zgodnie ze Standardem Zrównoważonego Rybołówstwa MSC” oraz nie mogą być oznaczone niebieskim certyfikatem MSC.

W programie MSC są także polskie połowy śledzia i szprota Poland herring and sprat midwater trawl and gill net, które znajdują się obecnie w trakcie oceny dokonywanej przez niezależną jednostkę certyfikującą Global Trust . Ocena dotycząca stanu stada śledzi została uzgodniona ze wszystkimi ekspertami z kilku jednostek certyfikujących audytujących  poszczególne rybołówstwa bałtyckie poławiające  śledzia CBH. Obniżone oceny zostały wprowadzone do ewaluacji polskich połowów i opublikowane w dniu 30 lipca br. we Wstępnym Raporcie do Konsultacji Publicznych (ang. Public Comment Draft Report).

*          *          *

DODATKOWE INFORMACJE:

Aby uzyskać więcej informacji, prosimy o kontakt z Zespołem MSC w Polsce: [email protected]

Rybołówstwa, których certyfikat zostanie zawieszony:

• Finlandzkie rybołówstwo śledzia i szprota bałtyckiego
• Rybołówstwo śledzia i szprota w Zatoce Ryskiej NZRO
• Rybołówstwo śledzia i szprota bałtyckiego Danii, Estonii, Niemiec i Szwecji

Aktualny status polskiego rybołówstwa śledzia i szprota w Programie MSC:

Poland herring and sprat midwater trawl and gill net

Doradztwo ICES: Stan zasobów ryb Bałtyku i zalecane przez ICES dopuszczalne połowy (TAC) w 2022 roku – opracowanie prof. Jan Horbowy, MIR

Uzupełnienie stada (potocznie rekrutacja)

Wielkość stad ryb (lub inaczej wielkość biomasy stada tarłowego) ocenia się na podstawie masy dorosłych osobników w populacji ryb. Nie jest do niej wliczana masa młodocianych osobników. Uzupełnienie stada jest procesem, w którym młodociane osobniki dorastają i jako dorosłe łączą się z dorosłą populacją, w której mogą się rozmnażać. Słabe lata uzupełninie stada mogą być spowodowane przez wiele czynników takich jak mniej składanej ikry lub mniejszy odsetek młodocianych osobników osiągających dojrzałość – np. przez niedobór pożywienia, choroby, presje rybacką lub drapieżnictwo.

MSY B_trigger

ICES definiuje MSY B_trigger jako „Wartość biomasy stada tarłowego (spawning stock biomass, SSB), która uruchamia określone działania zarządzania rybołówstwem”. Wyjaśnienie: maksymalny zrównoważony odłów (Maximum Sustainable Yield, MSY) lub zrównoważony poziom stada traktowany jest jako zakres, a nie pojedynczy punkt połowowy, a MSY B_trigger jest dolną granicą stosowaną dla całego zakresu. ICES stosuje MSY B_trigger jako punkt, w którym spadająca liczebność stada powinna spowodować reakcję zarządzających rybołówstwami. Przeważnie będzie to ograniczenie połowów lub całkowite ich zawieszenie.

F_msy 

ICES definiuje F_msy jako śmiertelność połowową, która pozwala na osiągnięcie maksymalnego zrównoważony odłowu (Maximum Sustainable Yield, MSY). Według Komisji Europejskiej F_msy jest to poziom maksymalnego podtrzymywalnego połowu pozwalający uzyskać najwyższy połów ze stada w perspektywie długoterminowej, nie naruszając możliwości rozrodczych stada w perspektywie krótkoterminowej.