Organizacja MSC (Marine Stewardship Council) wskazuje, że rekordowo wysokie morskie fale upałów wraz z ocieplaniem wód wynikającym z postępującej zmiany klimatu, mogą znacząco wpłynąć na kluczowe gatunki ryb pelagicznych na północno-wschodnim Atlantyku.

Zarówno makrela, śledź atlantycko-skandynawski jak i błękitek, potrzebują chłodniejszych wód do prawidłowego rozmnażania oraz utrzymania populacji na zdrowym poziomie. Niestety, wzrost temperatury wód w tym regionie może znacząco ograniczyć ich zdolność do rozrodu, prowadząc tym samym do spadku liczby ryb. To z kolei odbije się nie tylko na ekosystemach morskich, ale także na rybołówstwie[1]^{, [2]}.

Wzrost temperatury wód może również spowodować dalszą migrację stad na północ, w kierunku niższych temperatur. Stąd tak ważne jest, aby państwa nadbrzeżne podjęły współpracę nad zapewnieniem skutecznego monitoringu i systemu zarządzania tymi wspólnymi zasobami. 

Kraje eksploatujące ryby pelagiczne na północno-wschodnim Atlantyku, w tym Wielka Brytania, Norwegia, UE, Islandia, Wyspy Owcze, Grenlandia i Rosja, nie są w stanie uzgodnić kwot połowowych zgodnych z doradztwem naukowym. W efekcie już teraz gatunki te są nadmiernie eksploatowane. Impas polityczny w połączeniu z ociepleniem wód, wypychającym stada ryb dalej na północ i zmieniającym wzorce ich rozmieszczenia, zagrażają ich kondycji.

W sytuacji, gdy wody północnego Atlantyku stają się cieplejsze, a fale upałów występują coraz częściej[3], rządy państw muszą wreszcie uznać priorytet zrównoważonego zarządzania tymi stadami, pozwalając zwiększyć ich odporność na zmiany klimatu.

Jeśli nie uda się osiągnąć porozumienia w sprawie przyjaznej dla klimatu strategii zarządzania rybołówstwem, konsekwencje dla populacji ryb będą jeszcze poważniejsze. Badania wykazały, że podniesienie temperatury wód, w tym morskie fale upałów, zmniejszyły w latach 2005–2015 liczebność niektórych populacji śledzia atlantycko-skandynawskiego o 40%[4].

– Wiemy, że stada ryb pelagicznych są wrażliwe na zmiany temperatury. Widzieliśmy, jak klimat wpływa na ich rozmieszczenie, zdolność do tarła oraz śmiertelność. Gwałtowny wzrost temperatury wód może jeszcze przyspieszyć te zmiany – zauważa dr Olav Sigurd Kjesbu z Instytutu Badań Morskich w Norwegii.

Naukowcy obawiają się, że jeśli fala upałów na północnym Atlantyku będzie się utrzymywać, może powtórzyć się scenariusz z innych rejonów świata. Morskie fale upałów w Australii Zachodniej w 2011 r.[5], jak i fale upałów na zachodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych w latach 2014–2016[6] zmniejszyły populacje ryb do tego stopnia, że łowiska zostały zamknięte na ponad trzy lata, aby pomóc w odbudowie stad. Z kolei tegoroczne zjawisko El Niño, spowodowało odwołanie sezonu połowowego na największym na świecie łowisku pelagicznym, gdzie poławia się sardelę peruwiańską[7].

– W czasie ostatniej dekady morskie fale upałów wpłynęły na rybołówstwo na całym świecie. Jeśli warunki na północnym Atlantyku utrzymają się, na horyzoncie mogą pojawić się podobne katastrofy – podkreśla dr Christopher Free z Instytutu Morskiego Uniwersytetu Kalifornijskiego w Santa Barbara.

– Decydenci muszą znaleźć sposób, by uwzględnić zmiany w rozmieszczeniu stad, takich jak te na północno-wschodnim Atlantyku w długoterminowych planach zarządzania rybołówstwem. Bez współpracy w tym zakresie zasoby rybne będą narażone na ryzyko dalszej nadmiernej eksploatacji, przełowienia, a nawet załamania się stad. Weźmy przykład śledzia atlantycko-skandynawskiego z lat 60. XX w.[8], gdzie przełowienie i niewłaściwe zarządzanie stadem doprowadziło do ogromnych konsekwencji gospodarczych i społecznych. W efekcie wiele rybołówstw i przetwórców śledzia zbankrutowało, a tysiące miejsc pracy zniknęło. W obliczu jeszcze większych zmian politycznych i środowiskowych musimy wyciągnąć wnioski z przeszłości i zadbać o to, aby system zarządzania rybołówstwem był odporny na efekty zmian klimatycznych – mówi Erin Priddle, dyrektorka Programu MSC w Europie Północnej.  

Dodatkowe informacje na temat ryb pelagicznych na płn.-wsch. Atlantyku można znaleźć na stronie: https://www.msc.org/pl/ryby-pelagiczne-na-pln-wsch-atlantyku