Nielegalne i destrukcyjne połowy stanowią poważne globalne zagrożenie dla zrównoważonego rozwoju, morskiej różnorodności biologicznej, całych ekosystemów oceanów, a także źródeł utrzymania tych rybaków, którzy poławiają legalnie.
Czym są nielegalne, nieraportowane i nieuregulowane połowy?
Nielegalne, nieraportowane i nieuregulowane połowy (ang. illegal, unreported and unregulated, IUU), tzw. połowy NNN, to takie połowy, które odbywają się poza regulacjami ustanowionymi przez rządy oraz organy zarządzające rybołówstwem. Wartość nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów szacuje się na 23,5 mld USD (blisko 95 mld PLN) rocznie.
Nielegalne połowy zazwyczaj odnoszą się do połowów, które łamią lokalne lub międzynarodowe prawo, ustanowione przez organ zarządzający rybołówstwem. Może to obejmować połowy:
- bez licencji lub zezwolenia,
- na obszarze zamkniętym,
- przy użyciu niedozwolonych narzędzi,
- powyżej limitów połowowych,
- niedozwolonych gatunków.
Nieraportowane połowy odnoszą się do działalności połowowej, która nie jest zgłaszana odpowiednim organom lub jest zgłaszana nieprawidłowo i narusza prawo lokalne lub międzynarodowe.
Nieuregulowane połowy często pokrywają się z nielegalnymi, nieraportowanymi i nadmiernymi połowami. Odnoszą się to do statków rybackich działających bez podlegania jakimkolwiek regulacjom. Mogą to być połowy na obszarach, na których nie wprowadzono środków ochrony lub zarządzania, lub gdy statki z krajów, które nie przystąpiły do odpowiedniej organizacji zarządzającej, łowią na jej wodach bez przestrzegania odpowiednich zasad.
Nie wszystkie nieuregulowane lub nieraportowane połowy mają charakter przestępczy: mogą to być np. połowy na własne potrzeby w rozwijającym się regionie lub przypadkowe błędne zgłoszenie gatunku ryb.
Czym są destrukcyjne połowy?
Jedne z najbardziej destrukcyjnych praktyk połowowych polegają na wykorzystaniu cyjanku lub ładunków wybuchowych. Cyjanek wykorzystuje się do odurzenia ryb, dzięki czemu można łatwiej je złowić. Z kolei materiały wybuchowe, takie jak na przykład dynamit, są używane do zabijania ryb: martwe ryby wypływają na powierzchnię, dzięki czemu można je łatwo zebrać sieciami. Te destrukcyjne praktyki połowowe mogą spowodować nieodwracalne szkody w siedliskach i ekosystemach morskich.
Czym jest zrównoważone rybołówstwo?
Rybołówstwo jest zrównoważone, jeśli pozostawia wystarczającą ilość ryb w oceanach i minimalizuje wpływ na siedliska morskie i całe ekosystemy. Aby było to możliwe, rybołówstwo musi być odpowiednio zarządzane.
W jaki sposób Program MSC walczy z nielegalnymi, nieraportowanymi i nieuregulowanymi połowami?
Destrukcyjne metody połowowe nie są dozwolone w ramach Programu MSC i żadne rybołówstwo, które je stosuje, nie kwalifikuje się do certyfikacji zgodnie ze Standardem Zrównoważonego Rybołówstwa MSC.
Program MSC wymaga od rybaków posiadania silnych systemów zarządzania, które weryfikują, czy przestrzegane są przepisy lokalne, krajowe lub międzynarodowe.
Rybołówstwa, które uzyskały niezależny certyfikat zgodności ze Standardem MSC, działają zgodnie z rygorystycznymi ramami, które zapewniają, że poławiane przez nie stada nie znajdują się pod poważną presją wynikającą z przełowienia lub działalności nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów (IUU). Certyfikowane rybołówstwo musi również przechodzić regularne audyty, aby zapewnić się, że przestrzega wszystkich wymogów Standardu.
Standard pomaga rybakom poprawić jakość gromadzonych danych oraz wzmocnić monitorowanie, kontrolę i nadzór nad działalnością połowową.
Badania pokazują, że certyfikacja MSC i dane uzyskane w wyniku tego procesu są ważnymi narzędziami dla zarządzających rybołówstwem i rządów w zwalczaniu nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów.
Raporty z oceny rybołówstwa sporządzane przez niezależne jednostki certyfikacyjne są publicznie dostępne, dzięki czemu nabywcy ryb i owoców morza mogą na własne oczy przekonać się, jakie środki są podejmowane przez rybołówstwo w celu przeciwdziałania nielegalnym, nieraportowanym i nieuregulowanym (IUU) połowom oraz zapewnienia zgodności ze Standardem.
Fot. Rybak poławiający zębacze (autor: Tony Fitzsimmons)
Co legalnie działający rybacy robią w sprawie nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów (IUU)?
Istnieje wiele przykładów na to, jak rybołówstwo eliminuje nielegalne, nieraportowanych i nieuregulowane (IUU) połowy, takie jak połowy antara patagońskiego (chilijskiego labraksa).
Przez wiele lat niekontrolowane nielegalne, nieraportowane i nieuregulowane (IUU) połowy przyczyniały się do spadku liczebności tego cennego gatunku. Zdecydowane działania podjęte przez sześć głównych łowisk antara praktycznie wyeliminowały nielegalne połowy na Oceanie Południowym. Obecnie stada zostały odbudowane, są zdrowe, a dane MSC pokazują, że ponad 50% światowych połowów jest certyfikowanych jako zrównoważone zgodnie ze Standardem Zrównoważonego Rybołówstwa MSC.
Międzynarodowa współpraca nadal przyczynia się do poprawy zrównoważonego rozwoju tych rybołówstw, a rybołówstwo antara SARPC prowadzi obecnie badania w celu zapewnienia, że płaszczki, które wchodzą w interakcję z połowami, są bezpieczne po powrocie do oceanu.
Jak rybołówstwa z certyfikatem MSC stają się coraz lepsze
Uzyskanie certyfikatu MSC nie oznacza dla rybołówstwa końca pracy nad ulepszaniem swoich praktyk połowowych. Podejmuje ono długoterminowe zobowiązanie dotyczące zaangażowania w zrównoważony rozwój i podążania za najlepszymi światowymi praktykami.
W jaki sposób MSC pomaga zapobiegać wprowadzeniu nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych ryb i owoców morza do łańcucha dostaw?
Pomiędzy morzem a Twoim talerzem, ryby i owoce morza mogą przechodzić przez wiele etapów. MSC posiada Standard Łańcucha Dostaw MSC z wymaganiami, które mają pomóc w zapobieganiu przedostawaniu się ryb i owoców morza pochodzących z nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów (IUU) na legalny rynek. Wymagania te pomagają zidentyfikować i oddzielić certyfikowane ryby i owoce morza od niecertyfikowanych w łańcuchu dostaw.
Niebieski znak MSC oznacza, że każda firma w łańcuchu dostaw musi posiadać ważny certyfikat Standardu Łańcucha Dostaw MSC, a dostarczane przez nią towary pochodzą z certyfikowanego, zrównoważonego źródła i nie prowadziły nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów (IUU).
Aby uzyskać i utrzymać certyfikat MSC, firma musi być regularnie oceniana pod kątem zgodności ze Standard Łańcucha Dostaw MSC przez niezależną jednostkę certyfikującą. Certyfikaty te są ważne przez trzy lata, a firmy podlegają audytom kontrolnym w celu sprawdzenia, czy spełniają wymagania.
