Jaka ryba na Święta? Wybieraj odpowiedzialnie!

Organizacja MSC opublikowała raport „Rosnąca fala: rybołówstwa małoskalowe w programie MSC”. Jest to pierwsza w historii ocena rosnącego zaangażowania rybołówstw małoskalowych w program MSC. Raport pokazuje w jaki sposób realna poprawa stanu ekosystemów morskich pociąga za sobą także szereg korzyści społeczno-gospodarczych na lądzie.

Rybołówstwa małoskalowe w istotny sposób przyczyniają się do zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego oraz źródeł utrzymania dla milionów ludzi na całym świecie. Dlatego też kluczowe jest zagwarantowanie, że są one odpowiednio zarządzane i działają w sposób zrównoważony, dzięki czemu będą mogły pełnić swoją funkcję także w przyszłości.

Wsparcie rybołówstw małoskalowych na drodze do zrównoważonego rozwoju

Od początku działalności organizacja pozarządowa MSC (Marine Stewardship Council) angażuje się we współpracę z rybołówstwami małoskalowymi. Rybołówstwa te muszą sprostać licznym wyzwaniom związanym z finansowaniem, dostępem do danych czy odpowiedzialnym zarządzaniem, które stoją na ich drodze do osiągnięcia certyfikatu MSC, potwierdzającego, że połowy prowadzone są zgodnie z najbardziej rygorystycznymi globalnymi wymogami środowiskowymi.

– Chcemy, aby nasz program był dostępny dla wszystkich rybołówstw, które chcą przystąpić do procesu certyfikacji, niezależnie od gatunku będącego celem połowu, metody połowu, zastosowanych technologii, środowiska, położenia geograficznego oraz skali i wielkości rybołówstwa – powiedziała Anna Dębicka, Dyrektor Programu MSC w Polsce i Europie Centralnej.

– Zdajemy sobie sprawę, że wiele rybołówstw małoskalowych dążących do zrównoważonego rozwoju stoi w obliczu trudnych do przezwyciężenia wyzwań. Zbyt często mniejsze możliwości finansowe, brak danych lub niewystarczające wsparcie ze strony administracji mogą znacząco ograniczać stosowanie zrównoważonych praktyk rybackich – dodała Dębicka.

MSC od ponad 20 lata działa na rzecz budowania potencjału rybołówstw małoskalowych, opracowując odpowiednie narzędzia i wytyczne, a także finansując badania oraz pomagając rybołówstwom mającym trudności z przystąpieniem do programu MSC. Aby zwiększyć liczbę małoskalowych rybołówstw zaangażowanych w program MSC, organizacja razem z partnerami zainicjowała szereg projektów pilotażowych. Wśród nich znajduje się program „In Transition to MSC” umożliwiający niezależną ocenę poczynionych postępów w rybołówstwach, które zamierzają przystąpić do certyfikacji MSC. Rybołówstwa, które wprowadzą wystarczające i możliwe do weryfikacji udoskonalenia, mogą uzyskać dostęp do dopasowanego specjalnie do nich wsparcia finansowo-technicznego. Na wsparcie rybołówstw, w szczególności tych działających na małą skalę, przeznaczona jest także część funduszu MSC Ocean Stewardship Fund.

Certyfikowane rybołówstwa małoskalowe

Jednym z pierwszych rybołówstw małoskalowych na świecie i piątym wśród wszystkich rybołówstw, które otrzymały certyfikat MSC w 2001 r. jest rybołówstwo sercówki w ujściu rzeki Burry Inlet niedaleko Swansea w południowej Walii. Od tego czasu liczba rybołówstw małoskalowych zaangażowanych program MSC stale rośnie. W 2019 r. certyfikat MSC posiadały 62 rybołówstwa małoskalowe pochodzące z 22 państw. Stanowiły one 16% wszystkich rybołówstw posiadających certyfikat MSC, zatrudniając ponad 80 tys. osób na całym świecie. Dodatkowo wiele rybołówstw będących w programie MSC to grupy złożone zarówno z rybołówstw działających na dużą skalę, jak i rybołówstw małoskalowych.

W raporcie MSC przedstawiono studium przypadków, które przybliża doświadczenia ośmiu certyfikowanych rybołówstw małoskalowych. Przykłady te pokazują ogromną różnorodność praktyk i warunków, w jakich funkcjonują rybołówstwa małoskalowe oraz pozwalają zrozumieć korzyści, jakie niesie ze sobą certyfikacja. Doskonałym przykładem jest rybołówstwo ośmiornicy z Asturii Zachodniej, gdzie certyfikacja umożliwiła rybakom wejście na nowe rynki w USA i Europie. Z kolei rybołówstwo małży Ben Tre w Wietnamie po otrzymaniu certyfikatu MSC zwiększyło wielkość połowów o 165%.

Zmiany na morzu i lądzie

Celem certyfikacji nie jest wyłącznie rozpoznanie i uznanie rybołówstw. Certyfikat MSC jest także motorem dla zmian na morzu, począwszy od ochrony kluczowych siedlisk i odbudowy stad po minimalizację przyłowu. Aby wdrożyć zrównoważone praktyki rybackie, wiele rybołówstw małoskalowych musiało wprowadzić zmiany, tworząc w ten sposób liczne przykłady udoskonaleń.

Jednym z nich jest rybołówstwo sandacza z Jeziora Hjälmaren w Szwecji, które jako pierwsze rybołówstwo słodkowodne na świecie uzyskało certyfikat MSC w 2006 r. W rybołówstwie tym dzięki zastosowaniu paneli ucieczkowych znacząco ograniczono przyłów gatunków niebędących celem połowów.

Wpływ certyfikacji często odczuwany jest także na lądzie. Rybołówstwa małoskalowe posiadające certyfikat MSC są źródłem utrzymania dla setek tysięcy ludzi na świecie. Nie chodzi tu tylko o same połowy, lecz także o przetwórstwo, transport czy handel. Rybołówstwa z certyfikatem MSC są ważnym źródłem zatrudnienia. Na przykład rybołówstwo langusty z Baja California w Meksyku jest źródłem pożywienia i dochodów dla ponad 30 tys. osób. Ponadto dzięki certyfikacji rybołówstwa małoskalowe uzyskują dostęp do nowych rynków oraz wyższe ceny za produkty. Przykładem jest rybołówstwo ośmiornicy z Asturii Zachodniej w północnej Hiszpanii: tutaj certyfikacja pozwoliła rybakom uzyskać znaczącą przewagę cenową nad konkurencją, która nie posiada certyfikatu MSC oraz wejść na nowe rynki w USA i Europie.

Wraz ze stale rosnącym zapotrzebowaniem na ryby i owoce morza pochodzące ze zrównoważonych źródeł, coraz więcej rybołówstw wprowadza zmiany na rzecz odpowiedzialnego korzystania z zasobów przyrody. Wciąż jednak problem globalnego przełowienia oraz nielegalnych i destrukcyjnych połowów stanowi realne zagrożenie dla ekosystemów morskich. Dlatego potrzebne są dalsze, zakrojone na dużą skalę działania ze strony całego przemysłu rybnego, które umożliwią wszystkim rybołówstwom małoskalowym na świecie podążać drogą zrównoważonego rozwoju.

Raport „Rosnąca fala: rybołówstwa małoskalowe w programie MSC” dostępny jest online na stronie: www.msc.org/pl/raporty-i-publikacje

• Poland