Jaka ryba na Święta? Wybieraj odpowiedzialnie!

Certyfikaty MSC dla rybołówstw dorsza na Morzu Północnym zostają zawieszone, po tym jak liczebność stada spadła poniżej bezpiecznego poziomu biologicznego. Zawieszenie dotyczy wszystkich rybołówstw posiadających certyfikat MSC, które poławiają dorsza na Morzu Północnym.

Najnowsze doradztwo naukowe zmieniło postrzeganie stada dorsza na Morzu Północnym – dotychczas uważano, że znajduje się ono w dobrej kondycji. Przyczyny spadku liczebności są niejasne, jednak naukowcy sugerują, że wpływ mogą mieć takie czynniki jak wzrost temperatury wód, spowodowany zmianami klimatycznymi oraz mniejsza liczba młodych dorszy osiągających wiek rozrodczy w ciągu ostatnich dwóch lat. Zmniejszenie liczby młodych dorszy nastąpiło pomimo podjęcia przez przemysł działań mających na celu unikanie połowów młodych ryb, które odgrywają kluczową rolę w cyklu reprodukcyjnym oraz ogólnej kondycji stada. Dokonano tego przede wszystkim poprzez poprawę selektywności połowów i unikanie tarlisk, co miało zasadnicze znaczenie przy ponownej certyfikacji MSC w 2017 r.

– Spadek zasobów dorsza na Morzu Północnym jest niepokojącym zjawiskiem, biorąc pod uwagę najnowsze modele sugerujące, że łowisko nie odbudowało się tak dobrze, jak dotychczas sądzono. Program MSC został opracowany po to, aby wyróżniać rybołówstwa, które poławiają w sposób zrównoważony oraz identyfikować, kiedy certyfikowane rybołówstwa nie działają tak, jak powinny. Niezależni audytorzy, po rozpatrzeniu najnowszego doradztwa naukowego, doszli do wniosku, że spadek zasobów dorsza poniżej bezpiecznego poziomu biologicznego, w połączniu z rekomendacją mocnego obniżenia kwot połowowych oraz lukami w zarządzaniu, oznacza, że rybołówstwo dorsza na Morzu Północnym nie spełnia już Standardu MSC – wyjaśnia Erin Priddle, dyrektor programowa Marine Stewardship Council w Wielkiej Brytanii i Irlandii.

– Chociaż wiadomość ta jest druzgocąca dla przemysłu, stanowi dowód na to, że Standard MSC funkcjonuje prawidłowo: reaguje na zagrożenia dla równowagi stada, jak to miało miejsce w przypadku dorsza z Morza Północnego. Konieczne jest, aby przemysł współpracował z rybołówstwami, organizacjami pozarządowymi oraz całym łańcuchem dostaw w celu wprowadzenia skutecznych środków, dzięki którym rybołówstwo ponownie uzyska certyfikat. Teraz bardziej niż kiedykolwiek potrzebujemy koordynacji i współpracy dla zachowania równowagi naszych oceanów i życia morskiego – dodaje Priddle.

Silna reakcja przemysłu

Szkocki przemysł rybny podjął się realizacji pięcioletniego Projektu Udoskonalenia Rybołówstwa (ang. Fishery Improvement Project, FIP), mającego na celu odbudowę stada. 

– Przemysł jest zaniepokojony tym, że pomimo wysiłków ukierunkowanych na odbudowę stada dorsza na Morzu Północnym, zachodzą zmiany, które wydają się być poza jego kontrolą. Przemysł chce wprowadzać wyważone i proporcjonalne środki, mające na celu odwrócenie spadku. Będziemy ściśle współpracować z menadżerami rybołówstw, aby zapewnić, że środki te będą stosowane w stosunku do wszystkich statków poławiających różne gatunki przydenne – wyjaśnia Mike Park, prezes SFSAG.

Dorsz z Morza Północnego: historia wzlotów i upadków

Ogłoszenie zawieszenia certyfikatu MSC z dn. 24 września br. to najświeższa wiadomość w burzliwiej historii rybołówstwa dorsza na Morzu Północnym.

Zasoby dorsza na Morzu Północnym osiągały wielkość 270 tys. ton w latach 70-tych XX w., w czasach, gdy ten kultowy gatunek ryby był powszechnie dostępny i chętnie wybierany. Jednakże w 2006 r. zasoby stada wynosiły już tylko 44 tys. ton.

Przemysł ściśle współpracował z rządami Szkocji oraz Wielkiej Brytanii, aby wprowadzić procedury, znane jako Plan Obudowy Dorsza (ang. Cod Recovery Plan), które zostały opracowane, by pomóc w odbudowie stada.

Plan połączył procedury ochronne z liczbą dni, podczas których statki mogły prowadzić połowy. Celem planu było zmniejszenie połowów dorsza o 25% w 2009 r., a następnie kolejne roczne redukcje o 10%. W odpowiedzi szkocki przemysł zamknął duże obszary tarła dla połowów, przetestowano nowe rodzaje sieci oraz system zdalnego monitoringu elektronicznego za pomocą kamer CCTV umieszczonych na pokładach statków.

W 2017 r. rybołówstwo uzyskało certyfikat MSC, a zasoby osiągnęły wielkość 152 207 ton, a więc najwyższą od 1982 r. Ponadto prognozy wskazywały, że w 2018 r. zasoby osiągną wielkość 180 990 ton, najwyższą od 1975 r.

Niestety doradztwo ICES w 2018 r. pokazało dużo niższe szacunki dotyczące zasobów, a trend ten utrzymywał się do wydania najnowszego doradztwa wskazującego, że zasoby dorsza wynoszą zaledwie 81 224 ton, czyli poniżej bezpiecznego poziomu biologicznego, stwarzając tym samym ryzyko załamania stada.  Przemysł rybny będzie teraz pracował wspólnie nad tym, aby odbudować stado w ciągu najbliższych pięciu lat.

Wpływ zmian klimatu

W środę 25 września br. Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC) opublikował przełomowy raport o zmianach klimatycznych i ich wpływie na oceany. Raport przedstawia kolejne dowody pokazujące wpływ zmian klimatu na rozmieszczenie oraz kondycję stad ryb. Dlatego też postęp w kierunku zrównoważonego zarządzania rybołówstwem, które pozwoli lepiej reagować na te zmiany, jest teraz pilniejszy niż kiedykolwiek wcześniej.

– Morza stanowią dynamiczny i ciągle zmieniający się ekosystem. Jednak zmiany w środowisku morskim przyspieszają pod wpływem zmian klimatu i będą stanowić poważne wyzwanie dla osiągnięcia zrównoważonych połowów, chyba że znajdziemy sposób na dostosowanie zarządzania oraz praktyk połowowych – wyjaśnia Priddle. – Idąc dalej, kluczowe będzie pogłębienie naszej wiedzy na temat wpływu ocieplania mórz na łowiska, jak i udoskonalenie badań oraz monitoringu, niezbędnych, by zapewnić w przyszłości zrównoważone połowy na całym świecie. W przypadku dorsza z Morza Północnego oczekujemy ulepszeń w badaniach i monitoringu oraz współpracy z sektorem rybołówstwa przy opracowaniu planów odbudowy tego cennego ekologicznie i kulturowo stada.

Rybołówstwa, których dotyczy zawieszenie certyfikatu MSC to:

• DFPO Denmark North Sea & Skagerrak cod & saithe
• Norway North Sea demersal
• Scottish Fisheries Sustainable Accreditation Group (SFSAG) North Sea cod

Zawieszenie certyfikatu nastąpi 24 października 2019 r. Dorsz złowiony przez powyższe rybołówstwa po tej dacie nie może być sprzedawany jako „certyfikowana zgodnie ze Standardem Zrównoważonego Rybołówstwa MSC” i nie może być oznaczony niebieskim certyfikatem MSC.

• Poland