Jaka ryba na Święta? Wybieraj odpowiedzialnie!

Europejskie rybołówstwo ostroboka peruwiańskiego na południowym Pacyfiku otrzymało Certyfikat Zrównoważonego Rybołówstwa MSC potwierdzający, że połowy prowadzone są w sposób zrównoważony, zgodnie z najbardziej rygorystycznymi globalnymi normami środowiskowymi. Certyfikat dotyczy trzech trawlerów: z Niemiec, Litwy oraz Polski.

Po szczegółowym 15-miesięcznym audycie niezależni audytorzy ocenili, że europejskie rybołówstwo ostroboka peruwiańskiego na południowym Pacyfiku (ang. European South Pacific Jack Mackerel Fishery) prowadzi połowy zgodnie z 28 wskaźnikami określonymi w rygorystycznym globalnym Standardzie Zrównoważonego Rybołówstwa MSC.

Pozytywna ocena oznacza, że od 26 marca 2020 r. ostrobok poławiany przez to międzynarodowe rybołówstwo może być oznaczony niebieskim certyfikatem MSC, dzięki czemu konsumenci zyskują gwarancję, że wybierany przez nich produkt pochodzi ze stabilnych, dobrze zarządzanych łowisk, a połowy prowadzone są z poszanowaniem środowiska naturalnego.

W skład certyfikowanego rybołówstwa wchodzą trzy trawlery, prowadzące połowy z użyciem włoków pelagicznych, które należą do holenderskiej grupy Parlevliet & Van der Plas oraz islandzkiego przedsiębiorstwa Samherji HF.

– Uzyskanie certyfikatu MSC jest kamieniem milowym dla działalności połowowej statków należących do grup Parlevliet & Van der Plas oraz Samherhji. Stanowi on niezależne potwierdzenie dla prawidłowego zarządzania rybołówstwem i potwierdza, że połowy prowadzone są w sposób zrównoważony. Oznacza to, że stado docelowe jest w dobrej kondycji, wpływ rybołówstwa na ekosystem jest minimalny, a rybołówstwo jest dobrze zarządzanie – powiedział Hans Nieuwenhuis, Dyrektor MSC na Europę Północną.

Flota certyfikowanych statków prowadzi działalność na południowo-wschodnim Pacyfiku, na obszarze zarządzanym przez Regionalną Organizację ds. Zarządzania Rybołówstwem na Południowym Pacyfiku (ang. South Pacific Regional Fisheries Management Organisation, SPRFMO). Statki poławiają ostroboka peruwiańskiego w przydzielonej kwocie na wodach międzynarodowych, poza wyłączną strefą ekonomiczną Chile i Peru. Roczna kwota połowowa dla certyfikowanego rybołówstwa wynosi 35 186 ton (2018), co stanowi 6% całkowitego dopuszczalnego połowu dla tego stada (ang. total allowable catch, TAC).

Zgodnie z zasadami certyfikat MSC został przyznany na 5 lat do 2025 r. W tym czasie rybołówstwo będzie poddawane corocznym audytom celem zapewnienia, że nadal spełnia wymogi Standardu Zrównoważonego Rybołówstwa MSC.

Polski trawler GDY-151

Wśród certyfikowanych trawlerów znajduje się polski statek GDY-151 Annelis Ilena. Właścicielem statku jest firma Atlantex Sp. z o.o., będąca członkiem Północnoatlantyckiej Organizacji Producentów (PAOP). Poza ostrobokiem certyfikat MSC posiadają także prowadzone przez statek GDY-151 Annelis Ilena połowy śledzia atlantyckiego i błękitka.

– Zawsze będziemy stali po stronie eksploatacji zasobów stanowiących nadwyżkę biologiczną, która nie naruszy podstawowego stada i możliwości regeneracji populacji. Zwłaszcza w świetle wydarzeń ostatnich dwóch miesięcy, wyjątkowego znaczenia nabiera refleksja, że człowiek musi funkcjonować w świecie, którego jest częścią, a nie jemu na przekór. Uważam, że nasze połowy, których charakter mieści się w bardzo surowych kryteriach MSC, są naszym wkładem w utrzymanie w/w równowagi – powiedział Bogusław Szemioth, Prezes PAOP.

Ostrobok peruwiański

Ostrobok peruwiański (ang. Jack Mackerel, łac. Trachurus murphyi) to gatunek morskich ryb okoniowatych. Ostrobok występuje na obszarach południowego Pacyfiku, głównie wzdłuż wybrzeży Chile i Peru oraz w wodach południowo-zachodniego Pacyfiku wokół Nowej Zelandii i Tasmanii. Gatunek ten można spotkać także na południowo-zachodnim Atlantyku w rejonie południowej Argentyny. 

Ostrobok peruwiański tworzy ławice żyjące w strefie pelagicznej oceanu. Lubi zimne wody Prądu Humbolta, płynącego wzdłuż wybrzeży Ameryki Południowej oraz obszary upwellingów. Najczęściej spotykany jest na głębokościach od 10 do 70 m, zaś maksymalna głębokość występowania to 300 m. 

Swoją polską nazwę zawdzięcza ostrym łuskom, które znajdują się wzdłuż linii bocznej ciała. Osobniki należące do tego gatunku osiągają rozmiary do 70 cm, a długość ich życia dochodzi do 16 lat. Wiek rozrodczy osiągają przy długości ciała ok. 40 cm. Ostroboki peruwiańskie odżywiają się głównie larwami ryb, krewetkami i innymi małymi skorupiakami, w ich diecie znajdują się także małe kałamarnice i ryby. Ostroboki z kolei stanowią pożywienie dla większych ryb (np. tuńczyków), ptaków i ssaków morskich.  

Ekspertyza przeprowadzona przez Regionalną Organizację ds. Zarządzania Rybołówstwem na Południowym Pacyfiku (SPRFMO) pokazuje, że wielkość biomasy tego gatunku na południowym Pacyfiku wzrasta, zaś śmiertelność stada sukcesywnie spada. Symulacje przeprowadzone na danych zebranych w latach 1970-2015, przewidują stały wzrost populacji ostroboka peruwiańskiego w ciągu najbliższych 5-10 lat.

Znaczenie rynkowe ostroboka

Ostrobok, oprócz kwasów omega-3, charakteryzuje się dużą zawartością histydyny, co powoduje, że jest idealny jako pasza dla ryb hodowlanych, np. łososi, których zwykła karma musi być dodatkowo wzbogacana w ten aminokwas.

Znacznie wyższą cenę niż za mączkę rybną, ostroboki osiągają jako ryba przeznaczona do konsumpcji przez ludzi. Sprzedawane są przede wszystkim jako produkt spożywczy w puszkach oraz jako świeża ryba. Głównym rynkiem zbytu dla tego gatunku są kraje zachodniej Afryki, w szczególności Nigeria oraz Angola, gdzie konsumowany jest w postaci wędzonej.

W tym kontekście, należy zauważyć, że całość produkcji statku GDY-151 przeznaczona jest na konsumpcję przez ludzi. Średnioroczne połowy statku to równowartość około 210 mln porcji posiłków będących jednym z niewielu źródeł pożywienia bogatego w wysokiej jakości białko i inne składniki odżywcze dla lokalnej społeczności w zachodniej Afryce.

• Poland