Jaka ryba na Święta? Wybieraj odpowiedzialnie!

2 maja obchodzimy Światowy Dzień Tuńczyka. Został on ustanowiony 5 lat temu przez Organizację Narodów Zjednoczonych, aby zwrócić uwagę na to jak ważne jest odpowiednie zarządzenie połowami i ochrona zasobów tuńczyka. Z tej okazji organizacja pozarządowa MSC (Marine Stewardship Council) przygotowała 5 zaskakujących ciekawostek, które warto wiedzieć o tych niezwykłych rybach.  

Pod zwyczajową nazwą „tuńczyk” kryje się wiele gatunków. Najpopularniejszym jest tuńczyk bonito, który stanowi aż 60% światowych połowów tuńczyka. To właśnie bonito najczęściej spotkamy w puszkach z tuńczykiem, niezwykle popularnych w Polsce, całej Europie czy Azji.

Wśród innych komercyjnie poławianych gatunków tuńczyków znajdują się tuńczyki błękitnopłetwe (trzy różne gatunki), wielkookie (inaczej: opastuny), żółtopłetwe i tuńczyki białe, różniące się zarówno cechami fizycznymi, jak i walorami smakowymi.

5 zaskakujących faktów o tuńczykach

1. Najmniejsze z tuńczyków są tuńczyki bonito dorastające do ok. 1 m. Największe z kolei są tuńczyki błękitnopłetwe, osiągające ok. 2 m długości (rekordowe okazy mierzyły nawet ponad 4 m!).

2. Żyjące w tropikalnych wodach tuńczyki bonito dojrzewają w wieku ok. 2 lat, a dorosła samica może złożyć nawet do 2 mln jajeczek. Tarło odbywa się wiele razy w roku, w rejonach okołorównikowych nawet codziennie. Z zapłodnionych jajeczek w ciągu zaledwie jednej doby wykluwają się larwy unoszone prądami oceanicznymi, już jako zooplankton[1]. Tuńczyki żyjące w zimniejszych wodach mają dłuższy cykl życiowy, na przykład tuńczyki białe w Oceanie Indyjskim dojrzewają w wieku 5-6 lat. Składają one ikrę od listopada do stycznia w około dwudniowych odstępach[2].

3. Tuńczyki do drapieżniki znajdujące się na szczycie łańcucha pokarmowego, kluczowe dla zachowania równowagi całego ekosystemu morskiego. W dużym uproszczeniu piramidę pokarmową można przedstawić następująco: aby tuńczyk przybrał na wadze 1 kg, musi zjeść ok. 10 kg ryb średniej wielkości, te zaś spożywają ok. 100 kg małych ryb, które zjadają 1 000 kg małych roślinożerców (takich jak zooplankton), a taka ilość zooplanktonu pochłania 10 000 kg fitoplanktonu.

4. Tuńczyki cieszą się ogromną popularnością na całym świecie i są jednymi z najcenniejszych ekonomicznie ryb: szacuje się, że do 2027 r. wartość rynku samych tylko puszek z tuńczykiem wyniesie aż 11,89 mld USD[3].

5. W większości miejsc na świecie, także w Polsce, najczęściej spożywanym gatunkiem tuńczyka jest bonito, jednak w państwach Europy Południowej i Ameryk na ogół zjada się więcej tuńczyka białego. Z kolei najwięcej tuńczyków spożywają Japończycy, a konsumenci z Niemiec mają największy wybór produktów tuńczykowych posiadających certyfikat zrównoważonego rybołówstwa MSC.

Więcej ciekawostek na temat tuńczyków znajdziesz w przygotowanym przez MSC quizie o tuńczykach:

https://kahoot.it/challenge/?quiz-id=f82f1410-10b1-46da-ad63-70c00923842e&single-player=true 

Światowe połowy tuńczyków

Ogromny popyt na tuńczyki sprawił, że w ciągu ostatnich kilku dziesięcioleci ilość poławianego tuńczyka astronomicznie wzrosła: z niecałych 0,6 mln ton w 1950 r. do blisko 5,8 mln ton w 2019 r. (według danych ONZ). Jeśli jednak połowy będą prowadzone w sposób zrównoważony, pozwalając na odbudowę stad, ilość tuńczyków w naszych oceanach może pozostać na stabilnym poziomie, a pysznymi daniami z tych ryb będziemy mogli cieszyć się także w przyszłości.

Optymizmem napawa fakt, że coraz więcej rybaków dostrzega konieczność zrównoważonego zarządzania połowami tuńczyka. Spośród 5,8 mln ton złowionych tuńczyków, 28,9% pochodzi z rybołówstw posiadających certyfikat zrównoważonego rybołówstwa MSC. Kolejnych 20,4% z rybołówstw jest w tracie procesu niezależnej oceny wg standardu MSC. Dodatkowo 19,54% z rybołówstw, poprzez udział w Projektach Udoskonalania Rybołówstwa (ang. Fishery Improvement Projects, FIP), wprowadza zmiany, by sprostać rygorystycznym wymogom MSC.

Organizacja pozarządowa MSC (Marine Stewardship Council) wspólnie z ekspertami z branży, naukowcami i przedstawicielami organizacji prośrodowiskowych, opracowała rygorystyczny Standard Zrównoważonego Rybołówstwa MSC. Aby uzyskać certyfikat MSC, rybołówstwa tuńczyka muszą wykazać, że ich połowy prowadzone tak, by zasoby ryb pozostawały na stabilnym poziomie, a wpływ połowów na ekosystem morski był zminimalizowany. Rybołówstwa muszą także posiadać odpowiednie systemy zarządzania, dzięki którym dostosowują się do zmieniających się warunków środowiskowych. Certyfikat przyznawany jest przez niezależnych audytorów na 5 lat, a żeby go utrzymać, rybołówstwa muszą wciąż doskonalić się na drodze do spełnienia założeń zrównoważonego rozwoju.

Dzięki temu konsumenci wybierając ryby i owoce morza z certyfikatem MSC mogą mieć pewność, że pochodzą one z połowów prowadzonych w sposób odpowiedzialny, tak, by oceany na zawsze pozostały zdrowe i pełne ryb.

Więcej informacji o tuńczykach i certyfikacji MSC można znaleźć TUTAJ.

• Poland